Sáng ngày 07/11/2025, tại phòng họp A.905, cơ sở Nguyễn Tất Thành, Trường Đại học Luật TP.HCM tổ chức họp Hội đồng nghiệm thu chính thức đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp Bộ, mã số B2023-LPS-03, với tên gọi “Tác động của kết nối hạ tầng giao thông đường bộ đến phát triển kinh tế bền vững địa phương vùng Tây Nam Bộ” do TS. Hoàng Văn Long – giảng viên Trường Đại học Luật TP.HCM – làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu gồm 7 thành viên là các nhà khoa học có uy tín, do TS. Lê Trường Sơn – Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM làm Chủ tịch; hai ủy viên phản biện chính là PGS.TS. Cảnh Chí Hoàng (Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM) và PGS.TS. Bùi Văn Huyền (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh); cùng các ủy viên: TS. Nguyễn Văn Dư (Đại học Kinh tế TP.HCM), TS. Phạm Xuân Thu (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM), TS. Ngô Văn Thạo (Trường Đại học Công thương TP.HCM), TS. Hồ Trần Quốc Hải (Trường Đại học Luật TP.HCM). ThS. Trần Thúy Hồng (Phòng Khoa học Công nghệ & Hợp tác phát triển, Trường Đại học Luật TP.HCM) giữ vai trò thư ký hành chính của Hội đồng.
TS. Hoàng Văn Long, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu tiếp thu và phản biện các ý kiến của uỷ viên hội đồng nghiệm thu
Đề tài được thực hiện trong 24 tháng (01/01/2023 – 31/12/2024), được gia hạn 6 tháng, hoàn tất vào 30/6/2025. Mục tiêu trọng tâm là đánh giá tác động của kết nối hạ tầng giao thông đường bộ đến phát triển kinh tế bền vững ở khu vực Tây Nam Bộ – vùng có vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội và an ninh lương thực của Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu bao quát 13 tỉnh, thành vùng Tây Nam Bộ, nhưng nhóm nghiên cứu lựa chọn 4 địa phương đại diện gồm Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang và Tiền Giang để khảo sát chuyên sâu.
Về nội dung đề tài, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát tại vùng Tây Nam Bộ, với mục tiêu phân tích mối tương quan giữa kết nối hạ tầng giao thông đường bộ và phát triển kinh tế bền vững. Cụ thể, nghiên cứu đã triển khai theo bốn chương chính: (1) cơ sở lý thuyết và thực tiễn về kết nối hạ tầng giao thông đường bộ và phát triển kinh tế bền vững; (2) thực trạng kết nối hạ tầng giao thông đường bộ tại vùng Tây Nam Bộ; (3) tác động của kết nối hạ tầng đối với phát triển kinh tế bền vững ở địa phương; (4) giải pháp tăng cường kết nối hạ tầng giao thông đường bộ nhằm phục vụ phát triển kinh tế – xã hội địa phương.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng phương pháp hồi quy kinh tế lượng (định lượng) cùng với phương pháp phân tích thứ bậc (AHP) và logic mờ (fuzzy logic) nhằm xây dựng một khung phân tích đánh giá hiệu suất kết nối giao thông. Dữ liệu thu thập được từ 400 hộ dân và 90 chuyên gia (gồm 50 chuyên gia doanh nghiệp và 40 chuyên gia cơ quan nhà nước) nhằm đảm bảo tính đa chiều và thực tiễn cho nghiên cứu.
Về kết quả khảo sát hộ dân, nhóm nghiên cứu nhận thấy kết nối giao thông đường bộ có tác động tích cực rõ rệt đến tổng thu nhập hộ gia đình, tổng chi tiêu, tỷ trọng thu nhập phi nông nghiệp và số giờ lao động của người dân; tuy nhiên, diện tích cây trồng lâu năm, diện tích rừng và trình độ học vấn không cho thấy tác động thống kê rõ ràng trong nghiên cứu này. Mặt khác, tại khu vực thành phố Cần Thơ, mức chi tiêu hộ gia đình được ghi nhận tăng mạnh hơn so với các tỉnh khác trong vùng nghiên cứu, cho thấy việc kết nối hạ tầng tốt hơn có thể mang lại lợi thế phát triển kinh tế địa phương. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ trọng cây trồng hàng năm có ảnh hưởng tích cực đến tổng thu nhập và tổng chi tiêu của hộ gia đình.
Về khảo sát chuyên gia của doanh nghiệp, kết quả cho thấy yếu tố “tính hiệu quả” là quan trọng nhất trong đánh giá năng lực kết nối giao thông đường bộ, trong đó doanh nghiệp đặc biệt quan tâm tới các vấn đề “giảm chi phí vận tải” và “giảm thời gian di chuyển”. Tiếp theo là yếu tố “tính thuận tiện”, trong đó tiêu chí “giảm thời gian chờ” được đánh giá là quan trọng nhất. Ví dụ, khi doanh nghiệp có thể rút ngắn thời gian chờ và rẽ vào tuyến đường chính thì năng lực kết nối và vận tải sẽ được cải thiện rõ ràng hơn.
Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, kết quả khảo sát cho thấy “khả năng kết nối” là yếu tố ưu tiên hàng đầu khi đánh giá năng lực kết nối giao thông đường bộ, với trọng tâm đặt vào việc “dễ dàng vận chuyển đến vùng xa, hẻo lánh” và khả năng “vận chuyển linh hoạt”, tiếp đó là yếu tố “an toàn – an ninh” trong đó các tiêu chí như “hệ thống đảm bảo an toàn đường bộ” và “hệ thống cảnh báo an toàn đường bộ” được xem là then chốt.
Đối với giải pháp và kiến nghị chính sách, nhóm nghiên cứu đề xuất định hướng phát triển giao thông đường bộ của vùng Tây Nam Bộ theo hướng kết nối đa tầng, ưu tiên phát triển cao tốc, quốc lộ và giao thông địa phương, tăng cường kết nối vùng – liên vùng và phát triển phương thức vận tải, giao thông đô thị, ứng dụng công nghệ trong quản lý và khai thác hạ tầng giao thông.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu kiến nghị với Bộ và các cơ quan trung ương gồm hoàn thiện khung pháp lý minh bạch, xem xét dự án PPP, thống nhất quy hoạch thông tin, đôn đốc tiến độ; còn đối với UBND tỉnh và các sở ngành, đề xuất lựa chọn nhà đầu tư phù hợp, nâng cao nghiệp vụ thẩm định dự án, phối hợp với cơ quan quản lý, nghiên cứu bản đồ tác động và tăng cường truyền thông, ứng dụng phần mềm quản lý.
Đối với doanh nghiệp và cá nhân, nhóm kiến nghị nâng cao nhận thức liên quan an toàn giao thông đường bộ, tham gia cải tạo – nâng cấp, doanh nghiệp chủ động phối hợp cơ quan quản lý, tuân thủ nguyên tắc kinh doanh và điều chỉnh hình thức vận tải phù hợp với khu vực.
Các kết quả nghiên cứu của đề tài đã được nhóm tác giả công bố dưới nhiều hình thức, bao gồm 2 bài viết đăng trên tạp chí quốc tế uy tín thuộc danh mục Web of Science (ESCI)/Scopus; 4 bài báo được đăng trên tạp chí khoa học chuyên ngành trong nước nằm trong danh mục được tính điểm của HĐGSNN với điểm khoa học từ 0,75 đến 1 điểm; đã xuất bản 1 sách tham khảo “Tác động của kết nối hạ tầng giao thông đường bộ đến phát triển kinh tế bền vững địa phương vùng Tây Nam Bộ” (Nhà xuất bản Khoa học Xã hội); đào tạo 1 học viên cao học đã bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ theo hướng nghiên cứu của đề tài.
Về đánh giá của Hội đồng nghiệm thu, PGS.TS. Cảnh Chí Hoàng ghi nhận đề tài được triển khai một cách nghiêm túc, công phu và có hướng tiếp cận hiện đại khi kết hợp lý thuyết, phương pháp và thực tiễn. Ông nhấn mạnh rằng việc sử dụng mô hình kinh tế lượng kết hợp phân tích AHP và logic mờ là một điểm mạnh, giúp định lượng rõ mối quan hệ giữa kết nối hạ tầng giao thông và phát triển kinh tế bền vững; đồng thời, dữ liệu khảo sát với 400 hộ và 90 chuyên gia là cơ sở thực chứng có giá trị. Hơn nữa, kết quả và kiến nghị của đề tài được thiết kế rõ ràng, có căn cứ lý luận và thực tiễn, có khả năng ứng dụng vào chính sách và thực tiễn phát triển vùng Tây Nam Bộ. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra một số điểm cần hoàn thiện thêm, như việc trình bày kết quả định lượng nên cụ thể hơn để tăng tính thuyết phục; phần tổng quan cần làm rõ hơn khoảng trống nghiên cứu nhằm nhấn mạnh tính khác biệt của đề tài; các giải pháp nên được bổ sung thêm yếu tố tài chính, chi phí và lộ trình triển khai cụ thể; đồng thời bố cục trình bày cần được điều chỉnh để dễ tiếp cận hơn với người đọc không chuyên về kinh tế lượng.
TS. Hồ Trần Quốc Hải (Trường Đại học Luật TP.HCM) thay mặt đọc ý kiến đánh giá của PGS.TS. Cảnh Chí Hoàng (Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM) đối với đề tài nghiên cứu
Trong khi đó, PGS.TS. Bùi Văn Huyền đánh giá các sản phẩm khoa học của đề tài đạt tiêu chuẩn cả về số lượng và chất lượng, đồng thời ông đánh giá cao việc chọn chủ đề gắn với thực tiễn vùng và tính ứng dụng cao. Ông cũng lưu ý rằng mặc dù đề tài đã xác định được nhiều tiêu chí và mô hình khá đầy đủ, song nếu có thể mở rộng mẫu khảo sát và cập nhật dữ liệu thời gian thực hơn nữa sẽ giúp tăng cường độ tin cậy và khả năng tổng quát hóa nghiên cứu.
Tại buổi họp, đề tài cũng đã nhận được nhiều nhận xét, góp ý hoàn thiện từ các ủy viên của hội đồng nghiệm thu. Sau khi lắng nghe các góp ý, TS. Hoàng Văn Long đã tiến hành phản biện, đồng thời tiếp thu các ý kiến một cách nghiêm túc.
TS. Phạm Xuân Thu (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) nêu ý kiến đánh giá đối với đề tài nghiên cứu
Kết thúc buổi họp, TS. Lê Trường Sơn với vai trò Chủ tịch Hội đồng chính thức công bố kết quả nghiệm thu. Theo đó, sau khi lắng nghe phần trình bày của nhóm nghiên cứu và trao đổi thẳng thắn giữa các thành viên Hội đồng, toàn thể Hội đồng đã tiến hành thảo luận, xem xét kỹ lưỡng các báo cáo, sản phẩm và kết quả nghiên cứu. Trên cơ sở đó, Hội đồng thống nhất đánh giá rằng đề tài đã hoàn thành xuất sắc cả về số lượng, khối lượng lẫn chất lượng sản phẩm khoa học, thể hiện sự đầu tư nghiêm túc, công phu và có giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiệm thu cuối cùng được Hội đồng nhất trí xếp loại “Xuất sắc”. TS. Lê Trường Sơn thay mặt Hội đồng gửi lời chúc mừng TS. Hoàng Văn Long cùng tập thể nhóm nghiên cứu với thành quả đáng trân trọng này.
TS. Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Nhà trường - Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu công bố kết quả nghiệm thu của đề tài nghiên cứu
Với phương pháp tiếp cận liên ngành giữa luật học, kinh tế và chính sách công, cùng dữ liệu thực chứng và hệ thống phân tích hiện đại, đề tài khẳng định vị thế nghiên cứu ứng dụng của Trường Đại học Luật TP.HCM trong việc đóng góp tri thức cho phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Hội đồng nghiệm thu cùng các thành viên của nhóm nghiên cứu cùng chụp ảnh tại buổi họp
Nội dung và hình ảnh: Hồng Giang
Phòng Truyền thông & QHDN