Trường Đại học Luật TP.HCM tổ chức buổi Tập huấn thảo luận về các vấn đề trong mối quan hệ giữa thúc đẩy phát triển bền vững và tác động đối với quyền con người và hòa bình ở Đông Nam Á

Sáng ngày 26/05/2025, Trường Đại học Luật TP.HCM đã phối hợp cùng Chương trình SHAPE-SEA tổ chức buổi Tập huấn thảo luận về các vấn đề trong mối quan hệ giữa thúc đẩy phát triển bền vững và tác động đối với quyền con người và hòa bình ở Đông Nam Á tại phòng họp A.905, cơ sở Nguyễn Tất Thành.

Toàn cảnh chương trình tập huấn về các vấn đề trong mối quan hệ giữa Phát triển bền vững, tác động thúc đẩy quyền con người và hòa bình ở Đông Nam Á tại phòng họp A.905, cơ sở Nguyễn Tất Thành

Về phía khách mời, có sự tham dự của TS. Vachararutai Bootinand - Giám đốc điều hành Tăng cường nghiên cứu và giáo dục về Nhân quyền và Hòa bình tại Đông Nam Á, GS. TS. Kamarulzaman Askandar - Đại học Sains Malaysia, TS. Suphatmet Yunyasit - học Mahidol Thái Lan, Bà Yuyun Wahuyningrum - Nghị sĩ ASEAN vì Nhân quyền, TS. Patricia Rinwigati Waagstein - Nhân viên phụ trách nguồn lực Đại học Indonesia, TS. Trịnh Thục Hiền - Phó Trưởng Khoa Luật Kinh tế Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM, TS. Phan Thanh Thanh - Nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu Con người - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Hà Nội, TS. Chomkate Ngamkaiwan - IHRP - Đại học Mahidol Thái Lan, PGS.TS. Khoo Ying Hooi - Đại học Malaysia, TS. Đào Gia Phúc - Viện trưởng Viện Luật So sánh Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM, TS. Benjamin YH Loh - Đại học Monash Malaysia, TS. Boonwara Sumano - Thailand Development Research Institute (TDRI), PGS.TS. Yanuar Sumarlan - IHRP - Đại học Mahidol, Bà Susan Moe Kyaw - Giảng viên Đại học Ubon Ratchathani, Ông Firdhan Aria Wijaya - Đại học Pattimura, TS. Lengga Pradipta - Đại học Brunei Darussalam, Sinh viên Thạc sĩ Casey Ann Cruz - Đại học Mahidol.

Về phía nhà trường, có sự góp mặt của PGS.TS. Trần Việt Dũng - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM; PGS.TS. Trần Thăng Long - Trưởng Khoa Ngoại ngữ Pháp lý, PGS.TS. Trần Thị Thùy Dương - Trưởng Khoa Luật Quốc tế; ThS.NCS. Nguyễn Thị Lan Hương – Phó Trưởng Bộ môn Luật Thương mại Quốc tế, Khoa Luật Quốc tế; ThS. Ngô Nguyễn Thảo Vy - Thư ký toà soạn Tạp chí Khoa học pháp lý Việt Nam cùng sự hiện diện của các Giảng viên Khoa Ngoại ngữ Pháp lý và Khoa Luật Quốc tế.

Phát biểu khai mạc chương trình, PGS.TS. Trần Việt Dũng - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM nhấn mạnh rằng trong bối cảnh ASEAN đang đối diện với nhiều thách thức như bất bình đẳng xã hội, căng thẳng chính trị và khủng hoảng môi trường, việc tăng cường nghiên cứu và giáo dục về quyền con người và hòa bình đóng vai trò then chốt trong xây dựng sự gắn kết khu vực và nâng cao năng lực hoạch định chính sách. Đồng thời, PGS.TS. Trần Việt Dũng kỳ vọng chương trình sẽ là diễn đàn học thuật thiết thực để các nhà nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách và sinh viên chia sẻ kinh nghiệm, kết nối học thuật và đề xuất các giải pháp có giá trị thực tiễn.

PGS.TS. Trần Việt Dũng - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu khai mạc chương trình tập huấn

Tiếp đó, TS. Vachararutai Bootinand - Giám đốc điều hành chương trình Tăng cường nghiên cứu và giáo dục về Nhân quyền và Hòa bình tại Đông Nam Á bày tỏ niềm vinh dự khi trở lại Tp. HCM sau 25 năm, đồng thời chia sẻ về hành trình phát triển của chương trình SHAPE-SEA – một sáng kiến khu vực nhằm thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới trong các lĩnh vực nhân quyền, hòa bình và phát triển bền vững. TS. Vachararutai Bootinand nhấn mạnh vai trò của các trường đại học, tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng học thuật trong việc đồng kiến tạo các chính sách toàn diện, đề cao phẩm giá con người và công bằng xã hội.

TS. Vachararutai Bootinand – Giám đốc điều hành chương trình Tăng cường nghiên cứu và giáo dục về Nhân quyền và Hòa bình tại Đông Nam Á phát biểu tại buổi tập huấn

Chương trình tập huấn gồm bốn phiên thảo luận chuyên đề, mỗi phiên đều tập trung vào một khía cạnh cụ thể trong mối quan hệ giữa nhân quyền, hòa bình và phát triển bền vững dưới góc nhìn liên ngành.

Phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề “Tiếp cận liên ngành đối với Nhân quyền, Hòa bình và Phát triển bền vững: Dưới góc nhìn học thuật và các mối liên kết” do TS. Vachararutai Bootinand điều phối, với sự tham gia trình bày của các diễn giả:

- Bà Yuyun Wahyuningrum - Nghị sĩ ASEAN vì Quyền con người;

- TS. Suphatmet Yunyasit - Đại học Mahidol, Thái Lan;

- GS.TS. Kamarulzaman Askandar - Đại học Sains Malaysia;

- PGS.TS. Trần Thăng Long - Trưởng Khoa Ngoại ngữ pháp lý Trường Đại học Luật TP.HCM.

Phiên thảo luận đầu tiên tập trung làm rõ mối quan hệ chặt chẽ và không thể tách rời giữa ba lĩnh vực: nhân quyền, hòa bình và phát triển bền vững. Các diễn giả thống nhất rằng phát triển không thể đạt được một cách toàn diện nếu phớt lờ các vấn đề liên quan đến bất bình đẳng, xung đột hay vi phạm quyền con người. Việc hướng tới một nền hòa bình bền vững đòi hỏi phải đồng thời bảo đảm công lý xã hội, tiếp cận các vấn đề dưới góc nhìn đa chiều và đặt cộng đồng vào vị trí trung tâm của mọi chính sách.

Trong quá trình trao đổi, các ý kiến đều nhấn mạnh vai trò thiết yếu của giáo dục và nghiên cứu học thuật trong việc nâng cao nhận thức, thúc đẩy đối thoại và khuyến khích sự tham gia tích cực của các bên liên quan. Đặc biệt, việc xây dựng các nền tảng đối thoại tin cậy trong khu vực ASEAN, lắng nghe đa dạng các tiếng nói – nhất là từ cộng đồng địa phương và các nhóm yếu thế – được xem là yếu tố then chốt trong việc hình thành các chính sách có trách nhiệm và mang tính bao trùm.

Bên cạnh đó, các mô hình can thiệp chỉ có thể đạt hiệu quả thực sự khi được điều chỉnh một cách linh hoạt theo từng bối cảnh văn hóa – xã hội cụ thể, dựa trên phương pháp tiếp cận liên ngành và có sự phối hợp chặt chẽ giữa khu vực nhà nước, giới học thuật và các tổ chức xã hội dân sự. Phiên thảo luận đã đặt nền tảng học thuật vững chắc cho các hoạt động tiếp theo trong khuôn khổ chương trình, góp phần định hướng cho một Đông Nam Á nhân văn, công bằng và phát triển bền vững.

Bà Yuyun Wahyuningrum - Nghị sĩ ASEAN vì Quyền con người trình bày trực tuyến nội dung phiên thảo luận thứ nhất

TS. Suphatmet Yunyasit – Đại học Mahidol, Thái Lan – trình bày nghiên cứu thực địa

GS.TS. Kamarulzaman Askandar – Đại học Sains Malaysia chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn từ Malaysia

PGS.TS. Trần Thăng Long – Trưởng Khoa Ngoại ngữ pháp lý Trường Đại học Luật TP.HCM trình bày về vận dụng lý thuyết pháp lý liên ngành trong nghiên cứu về quyền con người và phát triển

Tiếp nối chương trình, phiên thảo luận thứ hai diễn ra với chủ đề: “Phát triển bền vững, môi trường và giới - Khai mở vấn đề và liên kết trong khu vực Đông Nam Á, trọng tâm Việt Nam (vùng Mekong)”

Phiên thảo luận do TS. Patricia Rinwigati Waagstein - Đại học Indonesia chủ trì với sự tham gia trình bày của:

- ThS. NCS. Nguyễn Thị Lan Hương - Phó Trưởng Bộ môn Luật Thương mại quốc tế Trường Đại học Luật TP.HCM;

- TS. Trịnh Thục Hiền - Phó Trưởng Khoa Luật Kinh tế Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM;

- TS. Phan Thanh Thanh - Nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu Con người, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam;

- TS. Chomkate Ngamkaiwan - Viện Nghiên cứu Nhân quyền và Hòa bình (IHRP) - Đại học Mahidol, Thái Lan.

Phiên thảo luận thứ ba có chủ đề: “Thúc đẩy Nhân quyền, Hòa bình và Phát triển bền vững trong Kỷ nguyên Số (trọng tâm Đông Nam Á và Việt Nam)”. Phiên thảo luận do PGS.TS. Khoo Ying Hooi (Đại học Malaya, Malaysia) chủ trì, với các diễn giả bao gồm:

- TS. Boonwara Sumano - Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan (TDRI);

- TS. Benjamin YH Loh - Đại học Monash, Malaysia;

- TS. Đào Gia Phúc - Viện trưởng Viện Luật So sánh, Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM.

Nội dung phiên thảo luận thứ ba tập trung phân tích những thách thức và cơ hội trong việc thúc đẩy quyền con người, hòa bình và phát triển bền vững trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, để bảo đảm phát triển bao trùm, cần ưu tiên thu hẹp khoảng cách số giữa các nhóm dân cư, đồng thời tăng cường năng lực số cho các cộng đồng yếu thế như người cao tuổi, phụ nữ, người khuyết tật và người có thu nhập thấp. Song song đó, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, nâng cao nhận thức pháp lý và bảo đảm quyền riêng tư trong không gian mạng được xác định là điều kiện tiên quyết nhằm bảo vệ nhân quyền trong kỷ nguyên số.

Bên cạnh đó, các diễn giả cũng đưa ra cảnh báo về nguy cơ thao túng thông tin và dư luận trên mạng xã hội, từ đó đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc tăng cường tính minh bạch trong quản lý nội dung số, cũng như thúc đẩy xây dựng một môi trường số an toàn, công bằng và có trách nhiệm. Những phân tích tại phiên thảo luận đã mở ra các gợi ý chính sách cụ thể, hướng tới việc xây dựng nền tảng số toàn diện, góp phần thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á nói chung.

TS. Boonwara Sumano - Thailand Development Research Institute (TDRI) trình bày về hòa nhập số và phát triển bền vững tại Thái Lan

TS. Benjamin YH Loh - Đại học Monash Malaysia chia sẻ về không gian công cộng số và nguy cơ thao túng thông tin tại Đông Nam Á

TS. Đào Gia Phúc - Viện trưởng Viện Luật So sánh Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM trình bày tổng quan về quyền kỹ thuật số và khuôn khổ pháp lý bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam

Ở phiên thảo luận thứ tư: “Tiếng nói của các học giả trẻ nghiên cứu về Nhân quyền, Hòa bình và Phát triển bền vững - Thách thức và Yếu tố trao quyền” dưới sự chủ trì của PGS.TS. Yanuar Sumarlan - IHRP - Đại học Mahidol, Thái Lan, có sự tham gia trình bày của:

- Bà Susan Moe Kyaw – Giảng viên Đại học Ubon Ratchathani, Thái Lan;

- Ông Firdhan Aria Wijaya – Đại học Pattimura, Indonesia;

- TS. Lengga Pradipta – Đại học Brunei Darussalam;

- ThS. Casey Ann Cruz – Đại học Mahidol, Thái Lan;

- ThS. Ngô Nguyễn Thảo Vy – Thư ký toà soạn Tạp chí Khoa học pháp lý Việt Nam.

Nội dung phiên thảo luận xoay quanh những chia sẻ chân thực và đa chiều từ các học giả trẻ đang nghiên cứu các chủ đề về nhân quyền, hòa bình và phát triển bền vững tại khu vực Đông Nam Á. Các diễn giả đã phản ánh những thách thức trong quá trình tiếp cận cộng đồng khi thực hiện nghiên cứu thực địa, bao gồm rào cản ngôn ngữ, sự khác biệt văn hóa và những hạn chế trong quyền tự do học thuật.

Đặc biệt, một số vấn đề như khoảng cách thế hệ trong nghiên cứu nhân quyền, sự kết nối giữa học thuật và hoạt động xã hội, cũng như vai trò của nghiên cứu liên ngành và định hướng chính sách đã được nhấn mạnh như những yếu tố cốt lõi nhằm nâng cao chất lượng học thuật và thúc đẩy tác động tích cực tới xã hội.

Bên cạnh đó, phiên thảo luận cũng đề cao tầm quan trọng của sự linh hoạt trong phương pháp nghiên cứu, việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ giữa các nhà nghiên cứu trẻ, thúc đẩy tư duy phản biện và trao quyền cho các nhóm yếu thế – đặc biệt là thanh thiếu niên – như những nền tảng thiết yếu để duy trì cam kết học thuật và bảo đảm tính bền vững trong bối cảnh khu vực đang đối mặt với nhiều biến động.

TS. Chomkate Ngamkaiwan - IHRP - Đại học Mahidol Thái Lan trình bày tại phiên thảo luận 4

Bà Susan Moe Kyaw - Giảng viên Đại học Ubon Ratchathani phát biểu tại phiên thứ tư của buổi tập huấn

Ông Firdhan Aria Wijaya - Đại học Pattimura thuyết trình bài tham luận thuộc nội dung phiên 4

Sinh viên Thạc sĩ Casey Ann Cruz - Đại học Mahidol, Thái Lan trình bày tại phiên làm việc 4

TS. Lengga Pradipta - Đại học Brunei Darussalam phản ánh tình hình nhân quyền tại Brunei từ góc nhìn nghiên cứu và trải nghiệm cá nhân

ThS. Ngô Nguyễn Thảo Vy - Thư ký toà soạn Tạp chí Khoa học pháp lý Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu liên ngành và thúc đẩy xuất bản học thuật trong lĩnh vực quyền kỹ thuật số và chính sách công

Chương trình tập huấn khép lại trong không khí gắn kết và trao đổi sôi nổi. Chuỗi phiên thảo luận không chỉ góp phần nâng cao hiểu biết học thuật về mối liên hệ giữa nhân quyền, hòa bình và phát triển bền vững mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác giữa các cơ sở giáo dục và nhà nghiên cứu trong khu vực Đông Nam Á.