Vào ngày 26/11/2025, tại Hội trường A.1002 - cơ sở Nguyễn Tất Thành, Trường Đại học Luật TP.HCM tổ chức Hội thảo quốc tế “Khung pháp lý và chính sách thúc đẩy phát triển việc làm thỏa đáng tại Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số”, dưới sự tài trợ của Viện Friedrich Ebert Stiftung (FES) CHLB Đức cùng với sự tham gia đông đảo các chuyên gia, học giả trong và ngoài nước nhằm thảo luận về cơ hội và thách thức đối với người lao động trong kỷ nguyên số. Sự kiện là một trong những hội thảo quốc tế đặc biệt hướng tới kỷ niệm 50 năm truyền thống và 30 năm mang tên Trường.
Toàn cảnh Hội thảo tại Hội trường A.1002, cơ sở Nguyễn Tất Thành
Tham dự Hội thảo, về phía đối tác - đơn vị tài trợ tổ chức Hội thảo cùng các chuyên gia trong và ngoài nước có: Ông Timo Rinke - Trưởng đại diện Viện Friedrich Ebert Stiftung (FES) tại Việt Nam; Bà Nguyễn Thị Hà Giang - Quản lý chương trình Văn phòng FES Việt Nam; TS Bùi Tôn Hiến - Phó viện trưởng, Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước và Lao động, Bộ Nội vụ; TS Mai Đức Thiện - Phó vụ trưởng, Vụ Pháp chế, Bộ Nội Vụ; Ông Trần Dũng Hà - Phó giám đốc Bảo hiểm Xã hội TP.HCM; Ông Nguyễn Bảo Cường - Trưởng Phòng Lao động, Tiền lương và BHXH, Sở Nội vụ TPHCM; Bà Trần Lê Thanh Trúc - Trưởng phòng Việc làm - An toàn lao động, Sở Nội vụ TPHCM; Ông Nguyễn Chí Thành - Phó Trưởng phòng, Phòng Giáo dục thường xuyên - nghề nghiệp và đại học, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM; Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm TP.HCM; TS. Trần Thị Hồng Liên - PGĐ Văn phòng Giới sử dụng lao động, Liên đoàn TM và CN Việt Nam (VCCI); Ông Nguyễn Vinh Huy - Phó chủ tịch Hiệp Hội Doanh nghiệp TP.HCM; Ông Nguyễn Hồ Thiện Nhân - Phó tổng thư ký Hiệp Hội Doanh nghiệp TP.HCM; Bà Nguyễn Thị Minh Châu - Phó giám đốc Trung tâm Xã hội học và Môi trường - Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ; ThS Nguyễn Thị Hồng - Phó trưởng Khoa Luật - Trường Đại học Mở TP.HCM; ThS Nguyễn Tất Năm - Trọng tài viên lao động Hội đồng Trọng tài Lao động TP.HCM, Nguyên Trưởng phòng Lao động - Tiền lương, Sở Lao động, thương binh xã hội Tp. HCM; ThS. Nguyễn Đặng Minh Thảo - Nghiên cứu viên - Viện KHXH vùng Nam Bộ; ThS Tống Thị Huệ - Nghiên cứu viên Viện Chiến lược và Chính sách mặt trận - Uỷ ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam; ThS. Nguyễn Chiến Thắng - Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh; ThS. Đậu Thị Thảo - Thẩm phán, TAND Khu vực 18 -TP.HCM; TS Lê Văn Tấn - Đại học Công thương TP. HCM.
Về phía Trường Đại học Luật TP.HCM có TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Nhà trường; GS.TS Đỗ Văn Đại - Phó Hiệu trưởng Nhà trường; TS. Lê Thị Thuý Hương - Trưởng phòng NCKH&HTPT; TS. Nguyễn Xuân Quang - Trưởng Khoa Luật Dân sự; TS. Nguyễn Thị Bích – Trưởng Bộ môn Luật Lao động, Kkhoa Luật Dân sự cùng các giảng viên các khoa và đông đảo học viên, sinh viên có quan tâm.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM nhấn mạnh rằng Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong lao động, việc làm. Đây là một trong những nguồn động lực thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh và bền vững, phù hợp với định hướng chiến lược tại Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và đặc biệt là Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong đó, việc xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao cho khoa học - công nghệ và chuyển đổi số được đặt ở vị trí then chốt. Song, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hoá cũng đang tạo ra những sự biến đổi sâu rộng. Trước bối cảnh ấy, việc tạo lập, điều chỉnh khung pháp lý và chính sách lao động trở nên cấp thiết, nhằm hướng đến một thị trường lao động linh hoạt, công bằng, đảm bảo mục tiêu việc làm thoả đáng, an toàn và bảo vệ quyền lợi, sự phát triển toàn diện của người lao động.
TS. Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, Ông Timo Rinke - Trưởng đại diện Viện Friedrich Ebert Stiftung (FES) tại Việt Nam nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của sự kiện khi lần đầu tiên FES làm việc cùng Trường Đại học Luật TP.HCM, nhất là trong bối cảnh kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao CHLB Đức và Việt Nam. Ông giới thiệu FES là tổ chức chính trị lâu đời nhất tại Đức với sứ mệnh thúc đẩy đối thoại về công bằng xã hội, đồng thời chia sẻ định hướng của FES trong kỷ nguyên số, tập trung vào các vấn đề người lao động, việc làm bền vững, bình đẳng giới và an sinh xã hội. Ông khẳng định Hội thảo không chỉ mang tính học thuật mà còn là diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, góp phần xây dựng khung pháp lý bảo vệ người lao động và thúc đẩy một thị trường lao động an toàn, bền vững.
Ông Timo Rinke - Trưởng đại diện Viện Friedrich Ebert Stiftung (FES) tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo
Hội thảo diễn ra trong một ngày với bốn phiên thảo luận, tập trung thảo luận các vấn đề mang tính cấp thiết đối với thị trường việc làm và các chính sách lao động, khung pháp lý hiện nay.
Phiên thảo luận thứ nhất được tiến hành dưới sự chủ trì của của TS. Lê Trường Sơn; Ông Timo Rinke và TS. Bùi Tôn Hiến với các tham luận về vấn đề “Khung pháp lý phát triển việc làm ở thời đại số và chính sách lao động ở một số quốc gia khác”.
Chủ trì phiên thảo luận thứ nhất gồm: TS. Lê Trường Sơn, Ông Timo Rinke và TS. Bùi Tôn Hiến
Ở bài tham luận mở đầu, PGS.TS. Nguyễn Hữu Chí - Trường Đại học Luật Hà Nội trình bày tham luận “Khung pháp lý phát triển việc làm trong bối cảnh chuyển đổi số” nhấn mạnh vấn đề phát triển việc làm trong tình hình này cần phải chú ý đến tính bền vững, không chỉ dừng ở việc tạo ra việc làm mới mà còn bao gồm duy trì việc làm chất lượng và hiệu quả phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Điều này đòi hỏi pháp luật phải linh hoạt thích ứng, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo vừa bảo vệ quyền lợi người lao động. Đồng thời cũng chỉ ra hạn chế lớn về kỹ năng số của lao động Việt Nam, đặc biệt trong khu vực phi chính thức và ở nhóm lao động nữ hoặc người lớn tuổi. Khoảng cách kỹ năng giữa các nhóm lao động và giữa doanh nghiệp lớn - nhỏ ngày càng gia tăng, trong khi đào tạo nghề vẫn thiếu nội dung kỹ năng số, thiếu linh hoạt và thiếu giảng viên có kinh nghiệm thực tiễn trong các lĩnh vực như dữ liệu, IoT hay AI.
PGS.TS. Nguyễn Hữu Chí - Trường Đại học Luật Hà Nội với bài tham luận “Khung pháp lý phát triển việc làm trong bối cảnh chuyển đổi số”
Tham luận thứ hai với chủ đề “Chính sách lao động tại các quốc gia đi đầu trong chuyển đổi số”, TS. GVCC. Lê Thị Thúy Hương - Trường Đại học Luật TP.HCM nêu bốn tác động lớn của chuyển đổi số đến lao động và việc làm: (i) sự dịch chuyển và tự động hóa việc làm, hình thành và tăng trưởng các việc làm mới; (ii) sự xuất hiện và phát triển mạnh của việc làm phi truyền thống; (iii) thách thức về kỹ năng và yêu cầu học tập suốt đời; (iv) nguy cơ gia tăng bất bình đẳng, làm quan hệ lao động trở nên bấp bênh. TS. Lê Thị Thuý Hương đồng thời khái quát kinh nghiệm của các quốc gia dẫn đầu như Đức, Hàn Quốc, Singapore và Liên minh Châu Âu, cho thấy chính sách lao động trong kỷ nguyên số không chỉ mang tính kinh tế mà còn phản ánh cam kết về công bằng và phát triển bền vững. Việc đầu tư vào kỹ năng số, mở rộng an sinh xã hội cho lao động nền tảng, điều chỉnh khung pháp lý và thiết lập quy tắc quản lý thuật toán là những giải pháp then chốt giúp ổn định thị trường lao động - những kinh nghiệm mà Việt Nam có thể học hỏi cho quá trình này.
TS.GVCC. Lê Thị Thúy Hương - Trường Đại học Luật TP.HCM với bài tham luận về chủ đề “Chính sách lao động tại các quốc gia đi đầu trong chuyển đổi số”
Tiếp đến, phiên thảo luận thứ hai diễn ra với những bài tham luận xoay quanh chủ đề “Chuyển đổi số và giải pháp phát triển việc làm bền vững, ổn định trong nền kinh tế số” với sự chủ trì của GS.TS. Đỗ Văn Đại, Ông Timo Rinke và TS. Mai Đức Thiện.
Chủ trì phiên thảo luận thứ hai gồm: Ông Timo Rinke, GS.TS. Đỗ Văn Đại và TS. Mai Đức Thiện
Mở đầu phiên hai với bài tham luận thứ ba đến từ nhóm tác giả ThS. Nguyễn Tất Năm - Trọng tài viên Hội đồng Trọng tài Lao động TP.HCM và ThS. Nguyễn Chiến Thắng - Sở Nội vụ TP.HCM trình bày tham luận về “Tác động của chuyển đổi số trong việc hỗ trợ ổn định lao động trong doanh nghiệp”. Theo nhóm tác giả, các doanh nghiệp Việt Nam hiện mới ở giai đoạn đầu chuyển đổi số, chủ yếu dừng ở mức số hóa cơ bản; 48% doanh nghiệp đã triển khai nhưng gặp khó khăn do thiếu nhân sự, chiến lược và nguồn lực, trong khi chỉ 2,2% làm chủ được phân tích dữ liệu. Ứng dụng số chủ yếu tập trung ở phân phối, tiếp thị, bán hàng và chăm sóc khách hàng, trong đó ngành Kế toán chuyển đổi mạnh nhất. Nhiều doanh nghiệp chưa có ngân sách riêng, thiếu nhân lực CNTT và triển khai manh mún, chưa toàn diện. Nhóm tác giả nhấn mạnh doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình rõ ràng, chú trọng đào tạo kỹ năng số và đảm bảo tính nhân văn trong chuyển đổi. Đồng thời, nhà nước cần hỗ trợ qua chính sách tài chính, thuế và hạ tầng số, hướng đến phát triển hệ sinh thái lao động số cân bằng giữa công nghệ và con người, nâng cao năng lực doanh nghiệp, tạo việc làm chất lượng và giảm rủi ro thất nghiệp do tự động hóa.
Ở tham luận thứ tư, TS. Trần Thị Hồng Liên (VCCI) - Phó Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam trình bày chủ đề “Chính sách đào tạo và phát triển kỹ năng nghề gắn với việc làm thỏa đáng trong nền kinh tế số”. Bà nhận định chuyển đổi số tạo ra nhiều hình thức việc làm phi truyền thống, nhưng chưa có bằng chứng cho thấy công nghệ làm giảm cơ hội việc làm tại Việt Nam. Ngược lại, khi năng suất và năng lực cạnh tranh tăng, công nghệ có thể thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp và tạo thêm việc làm. Vì vậy, chính sách lao động cần được điều chỉnh theo hướng bao trùm, công bằng và linh hoạt. Nhà nước phải giữ vai trò trụ cột trong thiết kế khung chính sách và tạo điều kiện để người lao động, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo cùng tham gia phát triển kỹ năng nghề. Doanh nghiệp cần đóng vai trò trung tâm trong xác định nhu cầu kỹ năng và tham gia đào tạo, trong khi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải đổi mới chương trình, phương pháp và công nghệ để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số.
TS. Trần Thị Hồng Liên trình bày chủ đề “Chính sách đào tạo và phát triển kỹ năng nghề gắn với việc làm thỏa đáng trong nền kinh tế số”
Trong bài tham luận thứ năm, TS. Đinh Thị Chiến - Trường Đại học Luật TP.HCM nhận định kỹ năng số của lao động Việt Nam dù cải thiện nhưng còn hụt xa nhu cầu thị trường: kỹ năng không đồng đều giữa các ngành, tỷ lệ lao động có trình độ chuyên môn dưới 30%, và các trường đại học mới đáp ứng khoảng 25-30% nhu cầu thực tế. Nguyên nhân chính là đào tạo chậm cập nhật, khiến sinh viên thiếu kỹ năng thực hành và doanh nghiệp phải đào tạo lại. Từ đó, TS. Đinh Thị Chiến đề xuất ba mô hình việc làm bền vững trong chuyển đổi số: (i) Chuyển đổi kỹ năng và học tập suốt đời; (ii) Hoàn thiện hành lang pháp lý bảo vệ NLĐ trong các hình thức việc làm phi truyền thống; (iii) Hợp tác ba bên gắn với trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
TS. Đinh Thị Chiến - Trường Đại học Luật TP.HCM với bài tham luận “Các mô hình hỗ trợ việc làm bền vững khi chuyển đổi số”
Phiên thảo luận thứ ba diễn ra với sự chủ trì của TS. Nguyễn Xuân Quang, Ông Timo Rinke và ông Trần Dũng Hà.
Trong tham luận từ nhóm tác giả “Việc làm thỏa đáng cho nhóm lao động đặc thù trong bối cảnh chuyển đổi số” của ThS Hoàng Thị Minh Tâm và ThS. Lường Minh Sơn - Trường Đại học Luật TP.HCM nhấn mạnh rằng việc làm thỏa đáng không chỉ là tạo thêm việc làm mà phải đảm bảo việc làm tốt hơn, an toàn hơn và gắn với an sinh xã hội. Chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội mới nhưng cũng đặt ra thách thức pháp lý, đặc biệt với nhóm lao động đặc thù, những người dễ bị mất việc, giảm thu nhập hoặc không được bảo đảm quyền lợi. Vì vậy, cần rà soát và điều chỉnh kịp thời pháp luật, hài hòa với chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là các khuyến nghị của ILO và Liên Hợp Quốc về việc làm bền vững.
Tham luận “Việc làm thỏa đáng cho nhóm lao động đặc thù trong bối cảnh chuyển đổi số” của nhóm tác giả ThS.NCS. Hoàng Thị Minh Tâm và ThS. Lường Minh Sơn
Trong tham luận “Chính sách bảo hiểm xã hội hiện hành - Đảm bảo an ninh xã hội cho lao động tự do trong nền kinh tế số”, TS.GVC. Nguyễn Thị Bích - Trường Đại học Luật TP.HCM đề xuất đưa ra một số gợi mở nhằm thúc đẩy chính sách BHXH đối với lao động tự do, đảm bảo quyền hưởng an sinh xã hội trong nền kinh tế số như: (i) cần sớm có quy định làm rõ cách xác định “có việc làm, thu nhập ổn định, thường xuyên” tại khoản 6 Điều 2 Luật BHXH năm 2024 để từng bước mở rộng loại hình tham gia BHXH bắt buộc cho lao động tự do; (ii) có các chính sách ưu đãi cho những người tự kinh doanh để tăng mức hấp dẫn tham gia hệ thống BHXH, chẳng hạn như chính sách ưu đãi giảm thuế thu nhập cá nhân cho các trường hợp tham gia BHXH tự nguyện, bởi chính sách thực sự có tính hấp dẫn khi được Nhà nước ưu tiên hỗ trợ cùng với việc hỗ trợ mức đóng kèm theo hỗ trợ giảm các chi phí khác trong quá trình lao động tự do tự kinh doanh sẽ giúp họ có thêm động lực, giải quyết được các ưu tiên trước mắt để tham gia hệ thống BHXH; (iii) cải thiện phương thức đóng BHXH qua các nền tảng trực tuyến như VNeID, tài khoản kinh doanh trên sàn thương mại điện tử hoặc ứng dụng ngân hàng, giúp lao động tự do tiếp cận và tham gia BHXH thuận tiện, nhanh chóng hơn.
TS.GVC. Nguyễn Thị Bích - Trường Đại học Luật TP.HCM sự trình bày tham luận “Chính sách bảo hiểm xã hội hiện hành - Đảm bảo an ninh xã hội cho lao động tự do trong nền kinh tế số”
Phiên cuối cùng của Hội thảo với sự chủ tọa của TS. Lê Thị Thúy Hương, Ông Timo Rinke và TS. Nguyễn Thị Bích.
Trong tham luận “Vai trò của kinh tế tư nhân trong đảm bảo việc làm thỏa đáng cho người lao động trong bối cảnh chuyển đổi số”, TS. Hồ Xuân Dũng - Trường Đại học Luật TP.HCM nhấn mạnh khu vực kinh tế tư nhân là trụ cột của việc làm bền vững. TS. Hồ Xuân Dũng cho rằng chính sách hỗ trợ tài chính, đặc biệt qua công cụ thuế, vừa giúp doanh nghiệp đào tạo nhân sự, vừa đảm bảo người lao động không mất việc trong quá trình thích ứng với công nghệ. Việc làm bền vững trong chuyển đổi số đòi hỏi khả năng thích ứng, sáng tạo và phát triển ổn định trong môi trường lao động luôn biến đổi.
Bài tham luận “Vai trò của kinh tế tư nhân trong đảm bảo việc làm thỏa đáng cho người lao động trong bối cảnh chuyển đổi số” do TS. Hồ Xuân Dũng trình bày
Trong tham luận “Vai trò của Công đoàn trong việc đảm bảo việc làm thỏa đáng cho người lao động trong bối cảnh chuyển đổi số”, ThS. Tống Thị Huệ - Viện Chiến lược và Chính sách mặt trận – Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhấn mạnh các giải pháp của Công đoàn Việt Nam: cập nhật pháp luật và chính sách, nâng cao năng lực tổ chức, thiết lập cơ chế đối thoại, thương lượng mới và số hóa hoạt động. Bà cho rằng chuyển đổi số là xu thế tất yếu, mang cơ hội tăng trưởng kinh tế, và Công đoàn cần hành động quyết liệt để không ai bị bỏ lại phía sau, đảm bảo việc làm thỏa đáng và xây dựng xã hội số bền vững.
ThS. Tống Thị Huệ trình bày vai trò quan trọng của Công đoàn trong các doanh nghiệp, tổ chức lao động
Tham luận cuối cùng của Hội thảo, “Kinh nghiệm quốc tế về vai trò của đại diện giới sử dụng lao động trong phát triển việc làm bền vững” của nhóm tác giả ThS.GVC. Đoàn Công Yên, ThS. Lê Ngọc Anh - Trường Đại học Luật TP.HCM đã tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế tham vấn bắt buộc cho các đại diện người sử dụng lao động. Kinh nghiệm từ Đức, Nhật và Philippines cho thấy Nhà nước quy định rõ vai trò EROs trong luật hoặc nghị định, tăng cường quyền tham gia đối thoại và hoạch định chính sách, phát triển chức năng đào tạo và mở rộng tác động tới khu vực phi chính thức. Tại Việt Nam, hơn 70.000 hội ngành nghề, hiệp hội địa phương đang hoạt động năng động nhưng phân tán, và mô hình của Đức hoặc Nhật có thể tham khảo để thiết kế cơ chế cho VCCI.
ThS. Lê Ngọc Anh - Trường Đại học Luật TP.HCM đại diện trình bày tham luận “Kinh nghiệm quốc tế về vai trò của đại diện giới sử dụng lao động trong phát triển việc làm bền vững
Tại hội thảo, các khách mời và chuyên gia đã thảo luận sôi nổi các tham luận, tập trung vào các vấn đề như đào tạo kỹ năng số, xây dựng môi trường học tập suốt đời, hoàn thiện chính sách an sinh xã hội và điều chỉnh khung pháp lý để bảo vệ người lao động, đặc biệt là lao động phi chính thức. Nhiều ý kiến đóng góp về giải pháp đưa người thất nghiệp trở lại thị trường lao động, tốc độ chuyển đổi số so với năng lực lao động, và các bất cập trong thực tiễn cũng đã được lắng nghe, tạo cơ sở cho các định hướng cải thiện trong tương lai.
Hội thảo không chỉ tạo cơ hội trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm giữa cơ quan quản lý, chuyên gia, nhà nghiên cứu và doanh nghiệp, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ thống pháp luật và chính sách lao động phù hợp với chuyển đổi số. Các thảo luận và đề xuất tại hội thảo sẽ góp phần phát triển việc làm thỏa đáng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo đảm quyền lợi người lao động, đồng thời tạo nền tảng cho thị trường lao động linh hoạt, công bằng và bền vững tại Việt Nam.
Nội dung: Thanh Vi, Thanh Thiên, Phương Nghi
Hình ảnh: Mỹ Ngọc, Mễ Vy, Hiểu Đồng, Bảo Phúc, Trọng Duy
Thực hiện bởi Phòng Truyền thông & QHDN